Rozpoznanie i leczenie rwy kulszowej – powszechnej dolegliwości o zmiennej intensywności bólu

Stręcząca rwą kulszową wykazuje się bardzo mocnym bólem, który zaczyna się w dolnej części pleców i może promieniować aż do nóg. Choroba ta jest niezwykle powszechna, najczęściej spotykającą osoby w wieku od 30 do 50 lat, a szczególnie kobiety ciężarne. Niestety, przyczyn rwy kulszowej może być wiele, a wszystko zależy od tego, czy nerw kulszowy jest pod jakimkolwiek naciskiem. Przyczyną mogą być zarówno urazy, inne choroby, jak i niewłaściwy tryb życia. Znalezienie jednoznacznej przyczyny bywa nie lada wyzwaniem. Czy mimo wszystko rwę kulszową można wyleczyć? Czy jest to choroba groźna?

Potocznie mówiąc, rwą kulszową można nazwać typem bólu, który najczęściej promieniuje wzdłuż nerwu kulszowego. Nerw ten to duży nerw przebiegający od dolnej części pleców do tylnej części każdej nogi. Uszkodzenia lub nadmierny wysiłek tego nerwu mogą skutkować silnym bólem w dolnej części pleców, promieniującym na biodro, pośladki i nogę. W rezultacie pojawia się stan zapalny, ból oraz często drętwienie nogi. Istnieje dobra wiadomość – aż 90% chorych jest w stanie pokonać rwę kulszową bez konieczności przeprowadzania operacji, mimo że objawy bywają niezwykle nieprzyjemne i silne. Zazwyczaj choroba ta dotyka tylko jednej strony ciała. W niektórych przypadkach osoby, u których wystąpiła ciężka postać rwy kulszowej powodująca osłabienie kończyn lub inne problemy zdrowotne – takie jak problemy z jelitami czy pęcherzem, mogą być brane pod uwagę jako kandydaci do operacji.

Chociaż rwą kulszową można łatwo pomylić z typowym bólem pleców, w rzeczywistości nie zawsze wiąże się ona z nerwem kulszowym. Często ból pleców jest efektem nadmiernego rozciągania lub napięcia mięśni dolnej części pleców. Kluczowa w diagnostyce jest natura bólu – ten związany z rwą kulszową promieniuje w dół nogi i do stopy, utrzymując się przynajmniej kilka dni.

Głównym objawem rwy kulszowej jest przeszywający ból w dowolnym miejscu na trasie nerwu kulszowego, od dolnej części pleców, przez pośladek, aż do tyłu obu nóg. Dodatkowo, równie często występują następujące objawy: drętwienie nogi wzdłuż nerwu, mrowienie w stopach i palcach, zmienione czucie, osłabienie nóg, uczucia ciężkości, trudności z podniesieniem nogi. Wszystko to łączy jeden element – ból, który może być stały lub przerywany.

Opisywany przez pacjentów ból często przybiera formę piekącego lub przeszywającego uczucia; ten drugi typ najczęściej pojawia się poniżej kolana w okolicy łydki. Nasilenie bólu może zależeć od konkretnego przypadku i jego intensywność może wzrastać podczas długiego siedzenia lub stania. Czasami ulgę przynosi zmiana pozycji, ale może też niestety nasilić ból. Często zdarza się, że ból jest silniejszy podczas próby wstania, zginania kręgosłupa do przodu, skręcania kręgosłupa i/lub kaszlu.

Ból może również narastać lub utrzymywać się na stałym poziomie podczas leżenia, co prowadzi do problemów ze snem. Dla niektórych pomocne może okazać się leżenie na plecach z lekko uniesionymi i podpartymi poduszką kolanami lub na przykład leżenie na boku z poduszką między nogami.

Większość osób cierpiących na rwę kulszową jest w wieku między 30 a 50 lat, a szczególnie narażone są na to schorzenie kobiety w trakcie ciąży, gdyż łatwo dochodzi do ucisku na nerw kulszowy. Najczęstszą przyczyną rwy kulszowej jest przepuklina dysku. Dyski działają jako amortyzatory pomiędzy kręgami kręgosłupa, ale z upływem czasu stają się coraz słabsze i bardziej narażone na uszkodzenia. Mogą również wywierać nacisk na korzenie nerwu kulszowego, gdy przebijają się przez swoją zewnętrzną powłokę. Przepuklina dysku jest więc bardzo powszechnym schorzeniem. Innym schorzeniem kręgosłupa, które może prowadzić do rwy kulszowej, jest zwężenie kręgosłupa – stan, który pojawia się w wyniku naturalnego zużycia kręgów i skutkuje zwężeniem kanału kręgowego (może się to zdarzyć po 60 roku życia).