Zdrowy styl życia jest często kluczem do utrzymania prawidłowej masy ciała. Niemniej jednak, istnieją sytuacje, kiedy to nie nasze nawyki żywieniowe czy aktywność fizyczna prowadzą do przybierania na wadze, a konkretnie zażywane przez nas leki. Czy istnieje sposób, aby zminimalizować ten efekt uboczny terapii farmakologicznej? Poniżej przedstawiamy informacje o lekach, które mogą powodować przyrost masy ciała, oraz porady, jak temu zapobiec.
Większość leków może powodować różne skutki uboczne, z których wiele dotyczy układu trawiennego i metabolicznego. Objawy takie jak nudności, wymioty, biegunka czy zaparcia to dosyć powszechne. Co więcej, substancje czynne zawarte w niektórych lekach mogą również prowadzić do przyrostu masy ciała lub odwrotnie – do chudnięcia. Przyrost masy ciała jest zdecydowanie bardziej powszechnym i uciążliwym problemem, szczególnie ze względu na negatywne skutki dla zdrowia wynikające z nadwagi i otyłości. Dodatkowo, nadmiar kilogramów może utrudniać absorpcję leków, które są często konieczne do utrzymania dobrego stanu zdrowia czy nawet ratowania życia.
Według badania przeprowadzonego przez NHANES w Stanach Zjednoczonych w latach 2017-2018, aż 20% dorosłych regularnie zażywa co najmniej jeden lek, który może prowadzić do otyłości. Przyrost masy ciała może przy tym występować bardzo szybko lub stopniowo.
Jednym z takich leków są medykamenty na cukrzycę. Wśród osób cierpiących na tę chorobę, aż 80% ma problem z nadwagą. Ten związek jest obustronny – niezdrowy styl życia i brak ruchu mogą przyczynić się do rozwoju nadwagi i cukrzycy typu 2, ale również leki obniżające poziom glukozy we krwi mogą prowadzić do tycia. Insulina podawana zewnętrznie pozwala organizmowi na absorbowanie cukru z krwi, co przy niedostatecznej aktywności fizycznej może prowadzić do gromadzenia nadmiaru kalorii w tkankach tłuszczowych.
Wśród leków powodujących przyrost masy ciała są również preparaty przeciwpsychotyczne, a zwłaszcza te stosowane w leczeniu schizofrenii, które mogą prowadzić do przyrostu masy ciała rzędu 3,5-16 kg. W rezultacie pacjenci cierpiący na zaburzenia psychiczne mają aż 2-3 razy większe ryzyko rozwoju otyłości. Dodatkowo, te leki mogą zaburzać funkcje glukozy w organizmie i podwyższać poziom cholesterolu oraz trójglicerydów, co stanowi poważne zagrożenie dla układu sercowo-naczyniowego.
Również antydepresanty mogą prowadzić do przyrostu masy ciała, szczególnie te z grupy trójcyklicznych, które mogą prowadzić do przyrostu masy ciała rzędu 4-7 kg. Nadwaga jest również często obserwowana u osób stosujących selektywne inhibitory wychwytu serotoniny (SSRI) takie jak citalopram czy paroksetyna. Mimo że leki te skutecznie pomagają w walce z depresją poprzez podniesienie poziomu serotoniny – hormonu szczęścia, to niestety jednocześnie mogą zwiększać apetyt pacjentów. Trudna sytuacja występuje również podczas terapii inhibitorami MAO, gdzie badania wykazują średni przyrost masy ciała o nawet 6-9 kg.
Jednak nie wszystko stracone – wiele nowoczesnych antydepresantów nie wywołuje przyrostu masy ciała, a niektóre mogą nawet prowadzić do jej spadku.