Malaria, choć może wydawać się chorobą dość odległą i egzotyczną, jest niestety jednym z najbardziej śmiertelnych schorzeń na globie. Szczególnie dotyka obszarów o klimacie tropikalnym i subtropikalnym, więc zanim wybierzesz miejsce na wakacje, powinieneś sprawdzić czy nie stanowi tam zagrożenia. Na szczęście, istnieją sposoby by uniknąć zarazić się tą chorobą. Ale czym dokładnie jest malaria i jak można ją zwalczyć?
Malaria to skrajnie poważna choroba, która stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia. Przenoszą ją komary z gatunku Anopheles, dokładnie samice tego owada. Kiedy taki komar ukąsi człowieka, przenosi pasożyty zwane Plasmodium do jego krwiobiegu. Pasożyty te następnie przemieszczają się do wątroby, gdzie dojrzewają; po zaledwie kilku dniach od zainfekowania powracają już jako dojrzałe organizmy do krwiobiegu, gdzie zaczynają infekować czerwone krwinki. W ciągu 48-72 godzin pasożyty te rozmnażają się i prowadzą do pęknięcia zainfekowanych komórek. Objawy infekcji pojawiają się w cyklach, które zazwyczaj trwają od dwóch do trzech dni.
Malaria jest najczęściej spotykana w klimacie tropikalnym i subtropikalnym, gdzie pasożyty mają optymalne warunki do przeżycia. Jest powszechna w krajach rozwijających się oraz na terenach z wysokimi temperaturami i wilgotnością, czyli na przykład w Afryce, Środkowej i Południowej Ameryce, na Dominikanie, Haiti, oraz w Azji Południowej, a także na wyspach Oceanii. W klimacie umiarkowanym natomiast jest bardzo rzadko spotykana.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), każdego roku odnotowuje się około 216 milionów przypadków malarii (inne źródła podają nawet alarmujące liczby rzędu 240 milionów przypadków). Co gorsza – malaria zabija każdego roku około 400 tys. osób. Jest to jedna z najbardziej śmiertelnych chorób na świecie, szczególnie niebezpieczna dla dzieci. Można ją jednak wyleczyć, pod warunkiem że zostanie wykryta we wczesnym stadium rozwoju.
Objawy malarii zaczynają się zazwyczaj kilka tygodni po ukąszeniu przez zainfekowanego komara (zwykle od 10 dni do 4 tygodni), ale niestety niektóre rodzaje pasożytów Plasmodium mogą pozostać „uśpione” w ciele nawet przez kilka miesięcy.
Objawy malarii obejmują przede wszystkim gorączkę, dreszcze, ogólne uczucie dyskomfortu, bóle głowy, nudności i wymioty, biegunkę, ból brzucha, ból mięśni i/lub stawów, zmęczenie, przyspieszone oddychanie, szybkie tętno, kaszel, krwawe stolce, a nawet śpiączkę. Niektórzy pacjenci doświadczają cykli „ataków” malarii, które trwają kilka dni. Atak oznacza zazwyczaj dreszcze, wysoką gorączkę, pocenie się, a następnie uspokojenie objawów i powrót do normalnej temperatury ciała.
Ciężka postać malarii może objawiać się zaburzeniem świadomości, drgawkami, niewydolnością oddechową, anemią, żółtaczką kliniczną i innymi dowodami dysfunkcji ważnych dla życia narządów. Tzw. nieskomplikowanej malaria zwykle trwa od 6 do 10 godzin i nawracają co drugi dzień; obejmują wtedy zazwyczaj naprzemienne uczucia zimna, gorąca oraz pocenia się, czasem też dreszcze, bóle głowy czy drgawki, a także zmęczenie. Na obszarach, gdzie malaria jest powszechna, wiele osób rozpoznaje występujące u siebie objawy jako malarię i leczy się bez konsultacji z lekarzem, co nie jest zalecane. Z drugiej strony, niektóre z objawów malarii przypominają zwykłą grypę, więc często pozostają niezdiagnozowane lub błędnie zdiagnozowane na obszarach, gdzie malaria występuje rzadziej. Ciężka malaria, bez leczenia, może okazać się śmiertelna.